ABD başkanlık seçimine üç hafta kaldı. Amerikan basınında Filistin’de süregiden soykırım ve İsrail-İran gerginliği çok az yer buluyor. Ukrayna meselesi ise epeydir gündemden düştü. Amerikalılar başkanlık seçimine odaklanmış durumdalar. Bir de büyük yıkıma yol açan kasırgalara.
Başkan Joe Biden’ın Demokrat Parti’nin ileri gelenleri tarafından adaylıktan çekilmeye zorlanmasının ardından aday olan Başkan Yardımcısı Kamala Harris, basının ve Hollywood’un güçlü desteğiyle kampanyasına çok hızlı başlamıştı. Eski Başkan Trump’ı “şeytanlaştıran”, Biden’ın yardımcısı Harris’i ise “her derde deva gösteren” birçok medya kuruluşu özellikle 10 Eylül’deki Harris-Trump televizyon münazarası sonrasında Harris’i erkenden seçimin galibi ilan etmişti. Ama aradan geçen bir ay zarfında işler değişti. Harris başlangıçta yakaladığı ivmeyi kaybetmeye, Trump ise yükselmeye başladı.
ABD seçim sisteminde ülkede en çok oyu alan değil, 538 kişilik seçmen kurulundan (electoral college) en az 270 oyu alan aday ipi göğüslüyor. Eyaletlerin seçmen kurulu içindeki ağırlığı nüfuslarına göre belirleniyor. Bir oy farkla da olsa bir eyalette oyların çoğunluğunu elde eden aday, o eyaletin seçmen kurulundaki tüm oylarını alıyor. 2016 seçiminde Hillary Clinton ile yarışan Donald Trump 306, rakibi ise 232 seçmen kurulu oyu almıştı. 2020 seçiminde ise durum tersine dönmüş, 306 oy alan Biden, 232 oy alan Trump’ı mağlup etmişti.
10 Ekim itibarıyla, ABD’de yapılan seçim anketlerinin ortalamasına göre Harris’in ülke çapındaki oy oranı %49,3. Trump’a destek ise %46,9. Geriye kalan oylar diğer partilere ve bağımsız adaylara gidiyor. İlk bakışta Harris’in az farkla da olsa seçimi kazanacağı görüntüsü olsa da iş seçim kurulu oylarına gelince tablo değişiyor. 43 eyalette seçimi kimin kazanacağı neredeyse kesin. Geriye kalan yedi eyalette ise yarış kafa kafaya sürüyor. Georgia, Kuzey Karolayna ve Arizona’da Trump Harris’in yaklaşık %1 puan önünde. Bu eyaletlerin toplam seçim kurulu üye sayısı 43. Nevada, Pennsylvania, Wisconsin ve Michigan’da ise Harris Trump’ın yaklaşık %1 puan önünde gidiyor. Bunların toplam seçim kurulu üye sayısı ise 50. Yani 93 adet ikincil seçmen oyunun hangi adaya gideceği seçime çok az kala kesinlik kazanmış değil. Bu oyları dışarıda bıraktığımızda, tüm anketlerin ortalamasına göre Harris 226, Trump ise 219 seçim kurulu üyesi topluyor.
Hâl böyle olunca her iki aday da son düzlüğe girilirken tüm güçleriyle söz konusu yedi eyalete yükleniyor. Bunlar arasında en çok seçim kurulu üyesine sahip olan Pennsylvania ise, Amerikalıların çok sevdiği tabirle tam bir “seçim muharebe alanına” dönmüş durumda. Eyaletin 19 oyunu alabilmek için zorlu bir yarış sürüyor. Harris son bir ayın yarısını Pennsylvania’da geçirdi. Geçtiğimiz perşembe eski Başkan Barack Hüseyin Obama da Pittsburg’daki bir mitingde seçmenin önüne çıkarak Harris için oy istedi. Harris’in adaylığına başlangıçta soğuk bakan Obama’nın sahaya çıkması ve özellikle siyah seçmenleri sandığa davet etmesi, Harris’in bu eyaletteki şansını artırdı. Pennsylvania anketlerine göre Harris ile Trump arasındaki oy farkı sadece %0.8. 2020 seçiminde Biden bu eyaleti % 0.72 oy farkıyla kazanmıştı.
Diğer bir “muharebe alanı” da Michigan. Biden’ın aday olması durumunda bu eyaleti Trump’ın en az %3 oy farkıyla kazanacağı tahmin ediliyordu. Harris ise şu an Trump’ın yaklaşık %1 önünde gidiyor. 16 adet seçim kurulu oyuna sahip bu eyalette siyahiler Harris’i güçlü şekilde destekliyorlar. Michigan eyaleti en kalabalık Arap-Müslüman kökenli seçmen grubuna sahip. 2020’de Biden Trump karşısında 155 bin oy farkıyla kazanmıştı. Michigan’daki kayıtlı Arap seçmen sayısı 200 bin civarında. Harris’i destekleyen bazı Amerikan basın kuruluşları, Biden yönetiminin Gazze soykırımı ve İsrail’in Lübnan saldırıları karşısındaki tutumu sebebiyle sandığa gitmeyebileceklerini ya da başka bir adaya oy verebileceklerini, bunun ise Harris’in bu eyaleti kaybetmesine yol açabileceği yorumunu yapıyorlar.
Son seçim anketlerinin ayrıntılarına bakıldığında, ABD’de kadın seçmenlerin Harris’e (%52), erkek seçmenlerin ise Trump’a (%51) daha fazla destek verdikleri görülüyor. Beyaz Amerikalıların %55’i Trump’ı, %41 ‘i Harris’i destekliyor. Obama’nın da desteğini alan Harris, siyahi Amerikalıların %79’u tarafından destekleniyor. Ama Trump özellikle siyahi erkekler arasındaki destek oranını son bir ayda dikkat çekici şekilde artırıyor. Latin kökenli Amerikalı seçmenlerin %54’ü de Harris’e oy vereceklerini söylüyor. Harris’e en güçlü destek 18-30 yaş arasındaki seçmenlerden geliyor. Seçmen yaşı ilerledikçe ve eğitim seviyesi düştükçe Trump’a destek artıyor.
Trump’ın seçimi kazanabilmesi için şu an Harris’in çok az farkla önde olduğu dört eyaletin en az ikisinde kazanması gerekiyor. Bu noktada siyahi ve Latin oyları çok önemli hâle geliyor. Zira siyahilerin %3’ü, Latinlerin ise %6’sı bu iki adaydan başka adaylara oy vereceklerini söylüyorlar.
270’i bulan aday kazanacak. Görülen o ki, mücadele son güne kadar kıran kırana devam edecek.
